ગુજરાતમાં આવેલી સાહિત્ય સંસ્થાઓ || પ્રેમાનંદ સાહિત્ય સભા (વડોદરા) || નર્મદ સાહિત્ય સભા (સુરત)

(૧). પ્રેમાનંદ સાહિત્ય સભા (વડોદરા) 

પ્રેમાનંદ સાહિત્ય સભા

સ્થાપના :- ઇ.સ. 1916 વડોદરા સાહિત્ય સભા

ઇ.સ. 1944

પ્રેમાનંદ સાહિત્ય સભામાં રૂપાંતર

---> ગુજરાતી ભાષાના વિકાસ અર્થે ઇ.સ. 1916માં વડોદરા ખાતે વડોદરા સાહિત્ય સભાની સ્થાપના થઈ.

---> જે વડોદરા સાહિત્ય સભાને ઇ.સ. 1944માં પ્રેમાનંદ સાહિત્ય સભા નામ મળ્યું.

---> ગુજરાતી ભાષાનાં સાહિત્યને ઉત્તેજન આપવા પ્રેમાનંદ સાહિત્ય સભા સાહિત્યિક ગ્રંથોનું પ્રકાશન તેમજ સાહિત્યકારોની જયંતીઓની ઉજવણી કરે છે.

---> પ્રેમાનંદ સાહિત્ય સભાએ પ્રેમાનંદ, શામળ, અખો જેવા સાહિત્યકારોના ગ્રંથોનું પ્રકાશન કર્યું છે. 

---> પ્રેમાનંદ સાહિત્ય સભા દ્વારા ‘સાહિત્યકાર' નામક સામયિક પ્રકાશિત થતું હતું.

(૨). નર્મદ સાહિત્ય સભા (સુરત) 

નર્મદ સાહિત્ય સભા

સ્થાપના :- ઇ.સ. 1923 (ગુજરાતી સાહિત્ય મંડળ) ઇ.સ. 1939 (નર્મદ સાહિત્ય સભામાં રૂપાંતર)

---> ઇ.સ. 1923માં સુરત ખાતે ગુજરાતી સાહિત્યિક મંડળની સ્થાપના થઈ. જે સંસ્થાને ઈ.સ. 1939માં નર્મદ સાહિત્ય સભા નામ મળ્યું.

 

---> નર્મદ સાહિત્ય સભા ધારા હેમચંદ્રાચાર્ય સારસ્વત મહોત્સવ, કવિ કાલિદાસ સમારોહ, મૂળરાજ સોલંકી સહસ્ત્રાબ્દી જેવા કાર્યક્રમો યોજી ગુજરાતી સાહિત્યને વેગ આપ્યો હતો.

---> નર્મદ સાહિત્ય સભા દ્વારા નિબંધ, ઇતિહાસ, નાટક, કવિતા વગેરે જેવા ઉત્તમ સર્જન બદલ ઇ.સ. 1940થી નર્મદ સુવર્ણચંદ્રક અર્પણ થાય છે.

(૩). સાહિત્ય સંસદ 

સાહિત્ય સંસદ

સ્થાપક :- કનૈયાલાલ મુનશી

---> કનૈયાલાલ મુનશીએ ‘સાહિત્ય સંસદ' સંસ્થાની સ્થાપના કરી હતી.

---> સાહિત્ય સંસદ સંસ્થાના ઉપક્રમે ગુજરાતનો મધ્યકાલીન સાહિત્ય પ્રવાસ નામક સંશોધન ગ્રંથ પ્રગટ થાય છે.

---> સાહિત્ય સંસદ દ્વારા ‘ગુજરાત' માસિક અને ત્રૈમાસિક ચલાવાય છે.

(૪). બુદ્ધિવર્ધક સભા (સુરત) 

બુદ્ધિવર્ધક સભા

સ્થાપના :- ઇ.સ. 1851, 1923 

સ્થાપક :- કવિ નર્મદ

---> કવિ નર્મદે તેના મિત્રો સાથે મળી સુરત ખાતે બુદ્ધિવર્ધક સભાની સ્થાપના કરી હતી.

---> આ સંસ્થાના આશ્રયે તેમણે ‘મંડળી મળવાથી થતાં લાભ' નામનું પ્રખ્યાત વ્યાખ્યાન આપ્યું. જે કવિ નર્મદનું પ્રથમ ગદ્ય લખાણ છે.

(૫). ગુજરાત સંશોધન મંડળ (મુંબઈ) 

ગુજરાત સંશોધન મંડળ

સ્થાપક :- પોપટલાલ શાહ 

પ્રકાશન :- ગુજરાત સંશોધન મંડળ જર્નલ

---> પોપટલાલ શાહે સંશોધન ક્ષેત્રે પ્રોત્સાહન મળી રહે તે માટે સંમેલનો યોજી મુંબઈમાં ગુજરાત સંશોધન મંડળની સ્થાપના કરી હતી.

---> ‘ગુજરાત સંશોધન મંડળ જર્નલ’નામક ત્રૈમાસિક પ્રગટ થાય છે.

(૬). ભારતીય વિધાભવન (મુંબઈ) 

ભારતીય વિદ્યાભવન 

સ્થાપક :- કનૈયાલાલ મુનશી

---> કનૈયાલાલ મુનશીએ ‘સાહિત્ય સંસદ’ પશ્ચાત ‘ભારતીય વિદ્યાભવન' નામક બીજી સંસ્થાની સ્થાપના કરી હતી.

---> ભારતીય વિદ્યાભવન ભારતીય ભાષાઓ, સાહિત્ય અને સંસ્કૃતિના સંવર્ધનનું કાર્ય કરે છે.

---> શામળ અને પ્રેમાનંદના ગ્રંથોનું સંશોધનાત્મક કાર્ય ‘ભારતીય વિદ્યાભવન' દ્વારા થયું છે.

(૭). ગુજરાત વર્નાક્યુલર સોસાયટી (ગુજરાત વિધાસભા - અમદાવાદ) વધું માહિતી માટે ક્લિક કરો.

(૮). ગુજરાત સાહિત્ય સભા (અમદાવાદ) વધું માહિતી માટે ક્લિક કરો.

(૯). ફાર્બસ ગુજરાતી સભા (અમદાવાદ) વધું માહિતી માટે ક્લિક કરો.

(૧૦). ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી (ગાંધીનગર) વધું માહિતી માટે ક્લિક કરો.

(૧૧). ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ વધું માહિતી માટે ક્લિક કરો.

 

*ગુજરાત માં આવેલી બધી સહિત્યક સંસ્થાઓ જોવા માટે અહી ક્લિક કરો.