Gujarati sahitya pratham kruti || ગુજરાતી સાહિત્યમાં પ્રથમ કૃતિઓ..

ગુજરાતી સાહિત્યમાં પ્રથમ કૃતિઓ..

૧. પ્રબંધ : કાન્હડદે પ્રબંધ (લે. પદ્મનાભ).

૨. બારમાસી કાવ્ય : નેમિનાથ ચતુષ્પાદિકા (લે. વિનયચંદ્ર સૂરિ) 

૩. પદ્યવાર્તા : હંસરાજ વચ્છરાજ ચોપાઈ (વિ વિજયભદ્રસૂરિ),

૪. રાસ : ભરતેશ્વર બાહુબલિરાસ (કવિ શાલિભદ્રસૂરિ).

૫. ફાગુ કાવ્ય : સિરિથૂલિભદ્ર ફાગુ (કવિ જિનપદ્મસૂરિ) 

૬. ઋતુ અને શ્રૃંગાર કાવ્ય : વસંત વિલાસ (અજ્ઞાત કવિ).

૭. રૂપક કાવ્ય : ત્રિભુવનદીપક પ્રબંધ (કવિ જયશેખરસૂરિ).

૮. આખ્યાન : સુદામાચરિત્ર (કવિ નરસિંહ મહેતા).

૯. આત્મકથા : મારી હકીકત (લે. નર્મદ)

૧૦. ઇતિહાસ : ગુજરાતનો ઇતિહાસ (લે. પ્રાણલાલ એદલજી ડોસા).

૧૧. પ્રવાસગ્રંથ : ઇગ્લેન્ડની મુસાફરીનું વર્ણન (લે. મહીપતરામ નીલકંઠ

૧૨. કરુણપ્રશસ્તિ કાવ્ય : ફાર્બસ વિરહ (કવિ દલપતરામ).

૧૩. સામાજિક કરુણાંત નાટક : લલિતા દુઃખ દર્શક (લે. રણછોડભાઈ ઉદયરામ દવે)

૧૪. પ્રથમ સામાજિક નવલકથા : સાસુ વહુની લડાઈ (લે. મહીપતરામ નીલકંઠ)

૧૫. પ્રથમ જાનપદી નવલકથા : સોરઠ તારાં વહેતાં પાણી (લે. ઝવેરચંદ મેઘાણી)

૧૬. મનોવિજ્ઞાન : ચિત્તશાસ્ત્ર (લે. મણિલાલ નભુભાઈ દ્વિવેદી)

૧૭. નવલિકા : ગોવાલણી (લે. કંચનલાલ મહેતા-‘મલયાનિલ')

૧૮. નવલકથા ઃ કરણઘેલો (લે. નંદશંકર મહેતા)

૧૯. મહાનવલ : સરસ્વતીચંદ્ર (લે. ગોવર્ધનરામ ત્રિપાઠી-1941)

૨૦. જીવનચરિત્ર : કોલંબસનો વૃત્તાંત (લે. પ્રાણલાલ મથુરદાસ) 

૨૧. કાવ્યસંગ્રહ : ગુજરાતી કાવ્યદોહન (સંપાદન-કવિ દલપતરામ)

૨૨. નિબંધ : ‘મંડળી મળવાથી થતા લાભ’ (લે. નર્મદ)

૨૩. શબ્દકોશ : નર્મકોષ (સં.નર્મદ)

૨૪. ગઝલ : ‘બોધ’ (કવિ-બાલાશંકર કંથારિયા)

૨૫. ખંડકાવ્ય : ‘વસંતવિજય' (કવિ કાન્ત)

૨૬. નાટક : ગુલાબ (લે. નગીનદાસ તુળજાદાસ મારફતિયા)

૨૭. એકાંકી : લોમહર્ષિણી (લે. બટુભાઈ ઉમરવાડિયા).

૨૮. સોનેટ ઃ ભણકાર (કવિ. બ.ક. ઠાકોર),

૨૯. પ્રથમ ગુજ. વર્તમાનપત્ર : મુંબઈ સમાચાર

૩૦. હાર્મોનિકા : (મધુરાય)

૩૧. ગુજરાતી સામાયિક : દાંડિયો (કવિ નર્મદ)

૩૨. ગુજ. વ્યાકરણ પુસ્તક : ડ્રમંડ (1808-ગ્લોર)

૩૩. બૃહદ શબ્દકોશ : ભગવદ્ગોમંડળ

૩૪. વાચનમાળા ઃ હોપ વાચનમાળા-1858

૩૫. પંચાંગઃ સંવત 1871નું ગુજરાતી પંચાંગ-1814 

૩૬. સાહિત્યકોશ : ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ

૩૭. ઊષિકાવ્ય સંગ્રહ : ગુજરાત સાહિત્ય પરિષદ ૩૮. સચિત્ર માસિક : વીસમી સદી-હાજી મહંમદ

૩૯.  પુસ્તકાલય : સુરત-1824

૪૦. શાળા : ગુજરાતી શાળા અમદાવાદ-1826

૪૧. પુસ્તક : વિદ્યાસંગ્રહપોથી-1833

૪૨. ગુજરાત દૈનિક સમાચાર : દર્પણ-1849  

૪૩. ગુજરાતી સ્ત્રી માસિકઃ સ્ત્રીબોધ- 1857

૪૪. છાપકામ : ભીમજી પારેખ, સુરત 1604 

૪૫. ગુજરાતી ભાષાના સાપ્રથમ રાષ્ટ્રીય શાયર' બનનાર : અરદેશર ખબરદાર 

૪૬. ગુજરાતી સાહિત્યના સૌ પ્રથમ લોક સાહિત્યકાર : ઝવેરચંદ મેઘાણી

૪૭. અર્વાચીન યુગના પ્રથમ સર્જક ઃ દલપતરામ.

૪૮. પ્રથમ મૌલિક હાસ્યરસિક નાટક : મિથ્યાભિમાન

૪૯. આત્મકથા લખનાર સૌપ્રથમ મહિલા સાહિત્યકાર : શારદાબેન મહેતા

૫૦. ગુજરાતના પ્રથમ ઉર્દૂ ગઝલકાર : વલી ગુજરાતી

૫૧. સૌપ્રથમ વિચારપ્રધાન કવિતા આપનાર : બ.ક. ઠાકોર. 

૫૨. પ્રથમ કવિતાનો આસ્વાદગ્રંથ રચનાર : બાલચંદ્ર પરીખ-1957-‘રસગંધા’.

૫૩. સ્પષ્ટ ગુજરાતી ભાષાની પ્રથમકૃતિઃ ભરતેશ્વર બહુબલિરાસ (શાલિભદ્રસૂરિ)

૫૪. પ્રથમ શુદ્ધ પંચાંગના પ્રકાશક ઃ ઇચ્છારામ સૂર્યરામ દેસાઈ

૫૫. સૌપ્રથમ જીવનચરિત્ર લખનાર : નર્મદ-1865-કવિચરિત્ર.

૫૬. ગુજરાતી ભાષાના સૌપ્રથમ વિવેચક : નવલરામ પંડ્યા.